مهدی سلیمانیه

️ مجری تلویزیونی که “اینجا” از چادری بودن‌ش می‌گوید و “آنجا”، پوشش متفاوتی دارد. مداحی که در هیأت، از شور حسینی و عشق مذهب می‌گوید و پشت پرده، قبل از واریز شدن دستمزد شش رقمی به کارت بانکی منشی‌اش، برای پرشور کردن مجلس OK نمی‌دهد.
مدرس دانشگاهی که در سخنرانی، از “بی‌اخلاق” شدن جامعه و وجدان کاری می‌گوید اما دفترش مبلغ ششصد هزار تومان حق‌الزحمه برای یکساعت سخنرانی را توهین به «استاد» می‌داند. حوزوی که در جلسه وعظ و منبر، از لزوم کار برای خدا و خلق خدا می‌گوید اما ده دقیقه قبل از سخنرانی، برای نادیده گرفته شدن پسوند “دکتر”ش قبل از عنوان حجت‌الاسلام، زمین و زمان را به هم دوخته است. این، تجربه‌ی روزمره‌ی ماست.

️ مسأله – منحصراً – فردی نیست. مسأله آن مجری و این مداح و آن مدرس دانشگاه و این حوزوی نیست. مسأله، سیستمی است که ما را دچار “دوزیستی” کرده است.

️ در تمام فرهنگ‌ها، میان روی صحنه و پشت صحنه‌ی آدمها، تفاوت هست. میان فضای خصوصی و فضای عمومی. این مسأله|مشکل نیست. مسأله اینجاست که میان این دو فضا، میان این دو تصویری که ما از خودمان می‌دهیم، فاصله‌ای نجومی ایجاد شود: دو تصویری که نه تنها به هم ربطی ندارند، که یکدیگر را نقض می‌کنند.

️ در این چهل سال، به این فضای “دوزیستی” به شدت دامن زده شده است. آدم‌ها تشویق شده‌اند که دو نقاب داشته باشند. نهادهایش هم ساخته‌ شده‌اند: از “گزینش” گرفته تا نهادهای دیگر. دوزیستی، دو رویی و نفاق، تشویق شده‌است.
زمینه‌ی تاریخی استبدادی‌اش هم در فرهنگ ما وجود داشته است: ترسی از هویدا کردن خود، آنگونه که واقعاً هستی.

️ رخ دادن پدیده‌ی «رسوایی» در این فضا طبیعی است. رسوایی‌ها تکثیر می‌شوند و مدام اتفاق می‌افتند. چرا؟ چون «رسوایی»، پیوند خوردن ناخواسته‌ی پشت صحنه و جلوی صحنه است. برافتادن پرده‌ها. تکنولوژی‌های ارتباطی، امکان ِ برافتادن پرده‌ها را بیشتر کرده است.

️تکثیر ِ “رسوایی”، نتیجه‌ی طبیعی نوع سیستمی است که برای اداره جامعه ساخته‌ایم. مایی که غالباً فرسنگ‌ها از آن‌چه می‌نماییم و می‌نویسیم و نمایش می‌دهیم، دور شده‌ایم.