دانستن دمکراسی هم‌چون گفت‌وگویی بی‌پایان
اکبر کرمی
به نظر می‌رسد كارآمدترين قرارداد اجتماعی شناخته شده برای حل و فصل بهينه ی منازعات سياسی در قلمروها ی اجتماعی، اقتصادی، سياسی، فرهنگی، دينی و زبانی حاضر، دمكراسی يا مردم‌سالاری باشد، زیرا هر قرارداد غير مردم‌سالار، به هر حال بخشی از مردم را از فرصت رقابت مسالمت‌آميز برای كسب قدرت و نيز از امكان مشاركت در شكل‌گيری سياست‌ها ی حکومت محروم مي‌‌گرداند و اين خود دليلی روشن و كافي است براي گريز از قرارداد و قربانی شدن صلح. دمكراسی و “جامعه ی مدنی” همزاد يك‌ديگرند، استقرار دمكراسی به شكل‌گيری، گسترش و نهادينه شدن جامعه ی مدنی می‌انجامد و استحكام جامعه ی مدنی به تحكيم و پايایی دمكراسی. انفجار اطلاعات، گسترش خيره‌كننده و شگرف ارتباطات و پا نهادن آدمي به دهكده ی جهانی و عصر اطلاعات و ارتباطات به درهم ريختن همه ی قلمروها ی اجتماعی، اقتصادی، سياسی، فرهنگی، دينی و زبانی منتهی خواهد شد و با اين ترتيب آدمی در هزاره ی سوم به “جامعه ی الكترونيك” يا “جامعه ی مجازی” پايی خواهد نهاد. دمكراسی هم شرط درآمدن به چنين جوامعي است و هم راه آن.